در اندیشه تکمیل زنجیره ارزش فولاد

ایران به عنوان یکی از ۱۰ تولیدکننده برتر فولاد جهان نیز از این قاعده مستثنی نیست و صنعت فولاد کشور با حضور شرکت‌های بزرگ معدنی و صنعتی که با تکیه بر دانش و تجربه فولادمردان و نیز بومی‌سازی قطعات و تجهیزات مورد نیاز کارخانه‌ها در مسیر توسعه تولید و صادرات گام نهاده‌اند، با پیشرفت قابل‌توجهی طی سالیان اخیر همراه شده است. در این میان، نقش تولیدکنندگان کنسانتره و گندله به عنوان خوراک مورد نیاز کارخانه‌های فولادی از سایر واحدها پررنگ‌تر و حائز اهمیت‌تر است و بر همین اساس ضرورت دارد بستر توسعه برای این شرکت‌ها، فراهم و چالش‌های پیش روی آن‌ها رفع شود. شرکت صنعتی و معدنی توسعه فراگیر سناباد (سیمیدکو) به عنوان یکی از شرکت‌های تابعه گروه فولاد خوزستان، با بهره‌گیری از ظرفیت تولید دو میلیون و ۵۰۰ هزار تن کنسانتره و دو میلیون و ۵۰۰ هزار تن گندله، تامین قریب به نیمی از مواد اولیه این فولادساز بزرگ کشور را بر عهده دارد و به عنوان بازوی اصلی فولاد خوزستان در زمینه تامین پایدار مواد اولیه، در تلاش است ظرفیت اسمی خود را در تولید کنسانتره و گندله به پنج میلیون تن در افق ۱۴۰۶ افزایش دهد. خبرنگار پایگاه خبری و تحلیلی «فلزات‌آنلاین» گفت‌وگویی را با محمود لندی، مدیرعامل شرکت صنعتی و معدنی توسعه فراگیر سناباد در راستای بررسی عملکرد این شرکت در نیمه نخست سال ۱۴۰۳ و نیز اهداف و چالش‌های پیش روی سیمیدکو تدارک دیده است که متن کامل آن را در ادامه خواهید خواند:

در خصوص عملکرد شرکت صنعتی و معدنی توسعه فراگیر سناباد طی ۶ ماهه ابتدایی امسال توضیحاتی ارائه بفرمایید.

شرکت صنعتی و معدنی توسعه فراگیر سناباد (سیمیدکو) به عنوان یکی از شرکت های مطرح فعال در زنجیره ارزش فولاد کشور، اولویت‌های خود را همواره در زمینه‌های مدیریت بهینه منابع و سرمایه‌ها در توانمندسازی و توسعه شایستگی کارکنان، تمرکز بر بهبود زیرساخت‌های عملیاتی و پشتیبانی، برنامه‌ریزی مالی و ارتقا و شفاف‌سازی عملکرد تعریف کرده و مدیریت بهینه تولید را با تمرکز بر کیفیت، زمان، هزینه، شفافیت عملکرد و اعتمادافزایی با هدف بهبود رضایت ذی‌نفعان دنبال می‌کند. در همین راستا، سیمیدکو موفق به تولید یک میلیون و ۳۲۷ هزار و ۵۹۷ تن کنسانتره و ۷۳۵ هزار و ۹۸۰ تن گندله در ۶ ماهه ابتدایی امسال شد و این در حالی بود که به دلیل محدودیت شدید برق صنایع در فصل تابستان، حدود دو ماه برق مورد نیاز خود را از بورس انرژی تامین کردیم. در نیمه نخست امسال که به نام جهش تولید مزین شده است، توانستیم رکوردهای جدیدی را در حوزه تولید به ثبت برسانیم که یکی از آن‌ها، ثبت بالاترین رکورد تولید ماهیانه گندله در کارخانه گندله‌سازی به میزان ۲۳۶ هزار و ۶۳۹ تن در شهریور ماه بود. لازم به ذکر است این میزان تولید با افزایش ۲۸ درصدی نسبت به رکورد قبلی که در شهریور ماه سال ۱۴۰۰ به ثبت رسیده بود (۱۸۵ هزار و ۱۰ تن)، همراه شد. از طرفی، در سومین روز از تیر ماه ۱۴۰۳ توانستیم رکورد تولید روزانه کنسانتره در کارخانه کنسانتره‌سازی را به میزان ۱۱ هزار و ۱۰۰ تن محقق کنیم. این رکوردشکنی با رشد ۲ درصدی نسبت به رکورد پیشین که در روز ۲۵ بهمن ماه ۱۴۰۰ به دست آمده بود (۱۰ هزار و ۸۸۶ تن)، تثبیت شد.

علاوه ‌بر این، نخستین رکورد حمل روزانه گندله به صورت جاده‌ای را در هفدهمین روز از فروردین ماه امسال به میزان ۱۲ هزار و ۲۹ تن ثبت کردیم که این رکورد با بهره‌گیری از ظرفیت بیش از ۴۰۰ دستگاه کامیون که به مقصد شرکت‌های بزرگ فولادی کشور تردد داشتند، حاصل شد. رکورد پیشین ثبت شده در این زمینه مرتبط با روز ۱۷ اسفند ماه ۱۴۰۲ به میزان ۱۱ هزار و ۳۶۵ تن بود. همچنین دومین رکورد حمل روزانه گندله سیمیدکو در روز دوم اردیبهشت ماه امسال به میزان ۱۲ هزار و ۱۳۰ تن به ثبت رسید که با رشد حدود یک درصدی نسبت به مدت مشابه ماه قبل از آن همراه شد. یکی از نکات برجسته عملکرد کلی سیمیدکو، سهم ۲٫۴ درصدی از تولید گندله و ۴ درصدی از تولید کنسانتره کشور بوده که با تکیه بر دانش و توان بالای فولادمردان سنابادی محقق شده است. در سالی که گذشت، ۵۶ میلیون و ۷۳۸ هزار تن گندله در داخل کشور تولید شد که سهم ما از این میزان، بیش از یک میلیون و ۳۸۷ هزار تن بود؛ ضمن اینکه در سال ۱۴۰۲، توانستیم تولید بیش از دو میلیون و ۵۹۵ هزار تن کنسانتره از مجموع ۶۴ میلیون و ۲۰۰ هزار تن کنسانتره تولید شده در کل کشور را محقق کنیم.

شرکت صنعتی و معدنی توسعه فراگیر سناباد به چه دستاوردها و موفقیت‌هایی در نیمه نخست سال جاری دست پیدا کرده است؟

طی مراسمی که تیر ماه امسال به مناسبت روز ملی صنعت و معدن با حضور مسئولان کشوری و استانی در نمایشگاه بین‌المللی مشهد برگزار شد، ما برای پنجمین سال متوالی به عنوان واحد نمونه صنعتی خراسان رضوی انتخاب شدیم که این انتخاب به واسطه عملکرد مطلوب مجموعه طی سالیان اخیر و کسب دستاوردهای ارزشمند در حوزه‌های مختلف به ویژه تولید و توسعه، اشتغال‌زایی پایدار و مسئولیت‌پذیری اجتماعی بوده است. دریافت تندیس برگزیده از دومین اجلاس ملی یکصد برند برتر با رویکرد مسئولیت اجتماعی و همچنین کسب نشان عالی مسئولیت‌های اجتماعی، از موفقیت‌های سیمیدکو طی نیمه نخست سال جاری به شمار می‌آید. ما همواره توجه ویژه‌ای به مقوله مسئولیت‌های اجتماعی و ایفای موثر آن در سطح منطقه و استان داشته‌ایم؛ به نحوی که در فروردین ماه امسال، تعداد یک هزار بسته معیشتی شامل اقلام ضروری میان خانواده‌های کم‌برخوردار در سطح شهرستان مرزی خواف را در قالب پوشش مهر ماندگار و در راستای ایفای مسئولیت‌های اجتماعی خود توزیع و اهدا کردیم. امضای تفاهم‌نامه ساخت بخش «IPD» بیمارستان ۲۲ بهمن شهر خواف در خرداد ماه امسال، یکی دیگر از اقدامات سیمیدکو در حوزه مسئولیت‌های اجتماعی بود که بر اساس آن مقرر شد ما در راستای تقویت بخش بهداشت، درمان و سلامت شهرستان خواف و از محل بودجه مسئولیت‌های اجتماعی خود، نسبت به تامین ریالی پروژه تغییر کاربری اورژانس قدیم بیمارستان ۲۲ بهمن خواف به بخش «IPD» اقدام کنیم. در کنار این اقدامات، در مهر ماه امسال آیین تجلیل از رتبه‌های برتر کنکور سراسری شهرستان خواف برای چهارمین سال متوالی به همت سیمیدکو برگزار شد که نشان از توجه بالای ما به ضرورت ایفای نقش موثر صنایع در مسائل فرهنگی و اجتماعی دارد.

یکی دیگر از مهم‌ترین رویکردهای سیمیدکو طی سالیان اخیر، تولید باکیفیت و مطلوب محصول بر اساس گواهینامه‌های سیستم مدیریت کیفیت بوده است. در همین راستا، در حالی فرایند ممیزی داخلی سیستم‌های مدیریت را در شهریور ماه امسال برگزار کردیم که در سال ۱۴۰۲ به عنوان شرکتی پیشرو در توسعه شایستگی‌ها، موفق به اخذ گواهینامه‌های سیستم مدیریت کیفیت بر اساس استاندارد (ISO9001:2015)، سیستم مدیریت زیست‌محیطی بر اساس استاندارد (ISO14001:2015)، سیستم مدیریت ایمنی و بهداشت حرفه‌ای بر اساس استاندارد (ISO45001:2018) و سیستم بهبود مدیریت شایستگی، توسعه افراد و اجرای برنامه‌های آموزشی بر اساس استاندارد (ISO10015:2019) شده بودیم؛ ضمن اینکه اخیرا نیز پس از ارزیابی واحدهای صنعتی و معدنی کشور در حوزه تحقیق و توسعه که توسط سازمان پژوهش‌های علمی و صنعتی ایران و وزارت صنعت، معدن و تجارت انجام شد، گواهینامه توانمندی تحقیق و توسعه با رتبه ۳ (پویا) کشوری در حوزه معدن را دریافت کردیم.

به طور مشخص با چه چالش‌هایی در مسیر ثبت رکوردها و کسب دستاوردهای فوق مواجه بوده‌اید و چه اقداماتی جهت رفع آن‌ها انجام داده‌اید؟

در حال حاضر محدودیت تامین انرژی، به مهم‌ترین چالش پیش روی صنایع مختلف کشور تبدیل شده است و شرکت صنعتی و معدنی توسعه فراگیر سناباد نیز از این قاعده مستثنی نیست. متاسفانه قطعی برق در تابستان و قطعی گاز در زمستان، عملکرد فولادسازان داخلی را تحت تاثیر قرار داده و تامین پایدار آب، به یکی از دغدغه‌های مهم تولیدکنندگان فولاد تبدیل شده است. با توجه به اینکه سیمیدکو در منطقه سنگان به عنوان یکی از کم‌آب‌ترین مناطق کشور واقع شده است، بنابراین همواره توجه ویژه‌ای به بهینه‌سازی مصرف آب داشته و اقدامات درخور توجهی نیز در این زمینه انجام داده‌ایم. از جمله این اقدامات می‌توان به احداث شبکه جمع‌آوری و تصفیه‌خانه فاضلاب شهری خواف با هدف جمع‌آوری پساب این شهرستان، تصفیه و انتقال آب به محل شرکت و اجرای پروژه فیلتراسیون و آبگیری از باطله به عنوان یکی از بزرگ‌ترین و منحصر به ‌فردترین پروژه‌های زیست‌محیطی کشور با ظرفیت بازچرخانی بیش از ۳٫۵ میلیون مترمکعب آب در سال و سرمایه‌گذاری یک هزار و ۱۵۰ میلیارد ریالی و ۵٫۵ میلیون یورویی اشاره کرد. در همین راستا، طرح‌های دیگری همچون اجرای روش آبگیری دیسک فیلتر از نوع سرامیک در کارخانه کنسانتره‌سازی، طرح سامانه آب و استفاده از پوشش‌های ژئوممبران بر روی گودال‌های حفر شده جهت ذخیره‌سازی آب حاصل از بارش‌های فصلی را عملیاتی کرده‌ایم. با توجه به اینکه قطعی برق در سال‌های اخیر شدت بیشتری به خود گرفته است و طبق برآوردهای انجام شده، ناترازی برق در سال آینده افزایش پیدا خواهد کرد، بنابراین ما اقدام به احداث نیروگاه گازی ۲۵ مگاواتی با هدف تامین برق مورد نیاز خود کرده‌ایم تا از این طریق بتوانیم مانع از توقف تولید و افت سودآوری در زمان‌های قطعی برق شویم و تمام تلاش ما این است که از این طریق بتوانیم برق پایدار کارخانه‌های مجموعه را تامین کنیم.

تامین سنگ‌آهن با خلوص مناسب، یکی دیگر از مهم‌ترین چالش‌هایی به شمار می‌آید که ما با آن روبه‌رو هستیم. در حال حاضر گوگرد و منیزیم بالای موجود در سنگ معدن سنگان (معادنی که سنگ مورد نیاز سیمیدکو از آن‌ها تامین می‌شود)، تبدیل به یک معضل اساسی شده و کیفیت کنسانتره و گندله تولیدی را با افت چشمگیری مواجه کرده است. این مشکل همچنین باعث خوردگی تجهیزات، توقف تولید و مشکلات زیست‌محیطی فراوانی نیز برای مجموعه شده است. بر همین اساس و در راستای رفع این معضل، تامین سنگ‌آهن مورد نیاز خود را از معادن مجتمع سنگ آهن سنگان به صورت ترکیبی انجام می‌دهیم؛ چراکه تیم مهندسی سنگ این مجتمع تا حدودی تاثیر منفی عناصر مزاحم (گوگرد و منیزیم) را با بلندینگ کلوخه از معادن مختلف و تامین سنگ‌آهن دانه‌بندی با خلوص مناسب از سایر معادن منطقه و کشور کاهش می‌دهد. با این حال، لازم است تامین و تحویل سنگ‌آهن بر اساس طراحی‌های کارخانه انجام شده تا کیفیت و کمیت محصولات تولیدی کارخانه تضمین شود. لذا در این راستا، شرکت صنعتی و معدنی توسعه فراگیر سناباد در نیمه دوم سال گذشته اقدام به تاسیس مرکز تحقیق و توسعه (R&D) کرد و تاکنون اقدامات موثری را در این زمینه انجام داده و پروژه‌های متعددی را با هدف افزایش کیفیت و کمیت محصولات تولیدی تعریف کرده و در دستور کار دارد.

ارزیابی جنابعالی از هوشمندسازی و ضرورت به‌کارگیری تکنولوژی‌های نوین در شرکت‌های معدنی چیست و سیمیدکو چه اقداماتی در این زمینه انجام داده است؟

ایران به عنوان یکی از کشورهای برتر جهان در حوزه معدن و صنایع معدنی به ویژه فولاد شناخته می‌شود که با توجه به پیشرفت حاصل شده در این بخش در سطح دنیا و هوشمندسازی و استفاده از فناوری‌های جدید توسط کشورهای برتر معدنی جهان مانند استرالیا، چین، ایالات متحده آمریکا و…، ضرورت دارد این مهم با جدیت فوری در دستور کار شرکت‌های بزرگ معدنی و صنعتی کشور ما نیز قرار بگیرد. در همین راستا، ما با هوشمندسازی بسیاری از فرایندها و نظم بخشیدن به آن‌ها، شیوه‌ای متفاوت و نو را برای پیشرفت خود در نظر گرفته‌ایم که خوشبختانه تاکنون بخش‌های مهمی از اهداف مورد نظر محقق شده‌اند. از جمله این اهداف می‌توان به فرایند هوشمندسازی و اتوماسیون امور اداری، تغییر و تحول در فرهنگ آموزش سازمانی، شناسایی و اجرای اولویت‌های ایمنی و بهداشت محیط کار با خرید فایرتراک و نگهداری فضای سبز اشاره کرد. در حال حاضر سیستم اتوماسیون سیمیدکو سطح یک است که در نظر داریم با تکمیل زیرساخت‌های لازم اعم از فیبر نوری، دیتا سنتر و امکانات سخت‌افزاری مورد نیاز، اتوماسیون را به سطح دو ارتقا دهیم. به علاوه، در مرکز تحقیق و توسعه (R&D) شرکت نیز اقدام به تعریف طرح‌های متعددی کرده‌ایم که از جمله آن‌ها پردازش تصویر «Image Processing» با هدف افزایش بهره‌وری و راندمان تولید است و اکنون طرح‌های پردازش تصویر گندله‌سازی و پردازش تصویر سیستم فلوتاسیون مجموعه در مرحله عقد قرارداد با شرکت‌های دانش‌بنیان که پروپوزال‌های مرتبط با این مهم را ارائه کرده‌اند، قرار دارد. فرونشانی غبار، یکی دیگر از طرح‌هایی به شمار می‌آید که با توجه به وزش بادهای ۱۲۰روزه در منطقه سنگان و حجم بالایی از غبار که در این منطقه تولید می‌شود، اقدام به تعریف و اجرای آن کرده‌ایم. باید توجه داشت که اعمال تحریم‌های ظالمانه علیه کشور و مشکلات نقدینگی، بر سرعت حرکت واحدهای معدنی و صنعتی در مسیر هوشمندسازی تاثیر منفی گذاشته است اما با این حال، شرکت‌های دانش‌بنیان داخلی گام‌های بلندی در این مسیر برداشته‌اند که هر کدام می‌توانند به نحوی موثر واقع شوند.

توسعه بومی‌سازی در سیمیدکو به عنوان یکی از شرکت‌های پیشرو در این حوزه چگونه محقق شده و چه دستاوردهایی را برای این شرکت به همراه داشته است؟

بومی‌سازی تجهیزات و قطعات یدکی مورد نیاز، یکی از مهم‌ترین رویکردهای ما در راستای بهینه‌سازی زمان و هزینه‌های تولید محسوب می‌شود که توسعه آن از سال ۱۳۹۷ تا به امروز، کاهش چشمگیر بودجه ارزی خریدهای خارجی شرکت را به همراه داشته است؛ به نحوی که در سال گذشته توانستیم صرفه‌جویی ارزی چهار میلیون یورویی را محقق کنیم. در واقع توسعه بومی‌سازی در سیمیدکو با هدف جلوگیری از خروج ارز از کشور، کاهش زمان تحویل تجهیز، کاهش زمان فرصت از دست رفته تولید، کاهش قیمت خرید خدمات، ارتقای سطح دانش فنی و انجام تعمیرات تخصصی در حال انجام است و دستاوردهای بزرگی را برای ما به همراه داشته که از جمله آن می‌توان به بومی‌سازی، تجهیز و تعمیرات استکر و ریکلایمر دوار اشاره کرد.

شرکت صنعتی و معدنی توسعه فراگیر سناباد اجرای چه طرح‌ها و پروژه‌هایی را در افق ۱۴۰۶ خود هدف‌گذاری کرده است؟

بر اساس سند استراتژیک سیمیدکو، افزایش ظرفیت تولید کنسانتره و گندله هر یک تا پنج میلیون تن، تولید آهن اسفنجی به ظرفیت ۸۰۰ هزار تن و تولید شمش به ظرفیت یک میلیون تن با تملک فولاد قائنات، احداث کارخانه مگامدول آهن اسفنجی به ظرفیت یک میلیون و ۷۶۰ هزار تن و احداث کارخانه فولادسازی به ظرفیت یک میلیون و ۲۰۰ هزار تن در شهرستان تربت حیدریه، راه‌اندازی و بهره‌برداری از پروژه نیروگاه گازی خودتامین، بهره‌برداری از طرح شبکه فاضلاب، تصفیه‌خانه و خط انتقال پساب شهر خواف، ارتقای کیفیت و به‌روزسازی واحد فیلتراسیون کنسانتره (با قابلیت توسعه فاز ۲)، بازیابی پسماندهای گندله واحد گندله‌سازی (با قابلیت توسعه فاز ۲)، توسعه انبار کنسانتره (احداث انبار خطی) و توسعه واحد برداشت از انباشتگاه سنگ ورودی (اضافه کردن ریکلایمر فاز ۲)، از جمله اهداف سیمیدکو در افق ۱۴۰۶ به شمار می‌آیند که بی‌شک با حضور کارشناسان و فولادمردان جوان و باتجربه در سیمیدکو با موفقیت عملیاتی خواهند شد و تیم مدیریتی مجموعه نیز با حمایت‌های روزافزون هلدینگ مادر یعنی فولادخوزستان، از هیچ تلاشی در این راستا دریغ نخواهد کرد.