مشکل ترامپ با زمین چیست؟

با بازگشت دونالد ترامپ به قدرت در آمریکا و اتخاذ سیاست‌های ضد محیط‌زیستی، یک خلأ در رهبری جهانی برای مقابله با تغییرات اقلیمی به وجود آمده است. آمریکا به عنوان یکی از بزرگ‌ترین اقتصادهای جهان و از بزرگ‌ترین تولیدکنندگان گازهای گلخانه‌ای، همواره نقش مهمی در معادلات اقلیمی داشته است. اکنون با کناره‌گیری این کشور از مسئولیت‌های محیط‌زیستی، اتحادیه اروپا می‌تواند پیشگام این عرصه شود و مسئولیت رهبری جهانی در زمینه حفاظت از محیط زیست و توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر را بر عهده بگیرد. اما آیا این بلوک آماده چنین مسئولیتی است؟

عقب‌نشینی آمریکا از تعهدات اقلیمی

دونالد ترامپ از نخستین روزهای ریاست‌جمهوری خود تلاش برای لغو مقررات محیط‌زیستی و تغییر سیاست‌های اقلیمی را آغاز کرد. او با وعده افزایش حفاری‌های نفت و گاز، توقف سرمایه‌گذاری‌ها در انرژی‌های تجدیدپذیر و زیر سوال بردن اهمیت توافق‌نامه‌های بین‌المللی محیط‌زیستی مانند توافق پاریس، به‌سرعت نگرانی‌های داخلی و بین‌المللی را برانگیخت.

یکی از مهم‌ترین اقدامات ترامپ خروج رسمی آمریکا از توافق‌نامه پاریس بود. این اقدام باعث شد آمریکا در کنار کشورهایی مانند ایران، لیبی و یمن قرار بگیرد که به این پیمان متعهد نیستند. این تصمیم انتقاد شدید رهبران اتحادیه اروپا و بسیاری از کشورهای جهان را به دنبال داشت.

به گفته رابرت هابک، وزیر اقتصاد آلمان، خروج آمریکا از این توافق‌نامه “سیگنالی مرگبار به جهان” بود. اورسولا فون در لاین، رئیس کمیسیون اتحادیه اروپا، نیز این توافق را “بهترین امید برای بشریت” نامید.

علاوه بر این، ترامپ با تعلیق پروژه‌های انرژی بادی و حذف حمایت از زیرساخت‌های شارژ خودروهای الکتریکی، گامی دیگر در جهت افزایش وابستگی به سوخت‌های فسیلی برداشت. این اقدامات نه‌تنها به آسیب دیدن محیط زیست منجر می‌شود، بلکه تاثیرات اقتصادی و ژئوپولیتیکی گسترده‌ای نیز به دنبال دارد.

خلأ در رهبری اقلیمی جهان

خروج آمریکا از تعهدات اقلیمی و اتخاذ رویکرد انزواطلبانه باعث ایجاد خلئی در رهبری جهانی شده است. این وضعیت کشورهای دیگر را وادار به تلاش بیشتر برای مقابله با بحران آب‌وهوا کرده است.

به گفته جیمز تریدر، هماهنگ‌کننده سیاست‌های بین‌المللی اقلیم در شبکه CAN Europe، «انزواطلبی آمریکا نه‌تنها در حوزه اقلیم بلکه در دیگر زمینه‌های بین‌المللی نیز تاثیرگذار خواهد بود». او معتقد است این شرایط فرصت مناسبی برای اتحادیه اروپا فراهم می‌کند تا نقش رهبری را در این زمینه ایفا کند.

فرصت برای رهبری اتحادیه اروپا

در مواجهه با این شرایط، اتحادیه اروپا می‌تواند در نقش پیشرو جهانی در زمینه حفاظت از محیط‌زیست و توسعه انرژی‌های پاک ظاهر شود. کشورهای عضو این اتحادیه از جمله آلمان، فرانسه و اسپانیا، پیش‌تر تعهدات بلندپروازانه‌ای برای کاهش انتشار کربن و افزایش استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر اعلام کرده‌اند.

از طرفی، اتحادیه اروپا نقش مهمی در تامین مالی کشورهای در حال توسعه برای گذار به انرژی‌های پاک و حمایت از جوامع آسیب‌پذیر در برابر پیامدهای تغییرات اقلیمی دارد. افزایش همکاری‌های بین‌المللی و تقویت دیپلماسی سبز نیز از دیگر اقداماتی است که این بلوک می‌تواند در پیش بگیرد.

چالش‌های واردات گاز از آمریکا

با روی کار آمدن ترامپ، پیشنهادهایی برای افزایش واردات گاز طبیعی مایع (LNG) از آمریکا مطرح شده است. اورسولا فون در لاین طی سخنانی‌اش اعلام کرد: «چرا LNG روسیه را با LNG آمریکا که ارزان‌تر است جایگزین نکنیم؟»

اگرچه این ایده در ابتدا جذاب به نظر می‌رسد، اما بسیاری از کارشناسان آن را از نظر اقتصادی و محیط‌زیستی نادرست می‌دانند. استر بولندورف، هماهنگ‌کننده ارشد سیاست گاز اتحادیه اروپا در CAN Europe، معتقد است کاهش تقاضای گاز در اروپا و توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر نیاز به واردات بیشتر LNG را کاهش داده است.

رشد انرژی‌های تجدیدپذیر در اروپا

یکی از دستاوردهای مهم اتحادیه اروپا در سال‌های اخیر، افزایش استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر بوده است. بر اساس گزارش‌ها، تقریباً نیمی از برق تولیدی این بلوک در سال 2024 از منابع تجدیدپذیر تامین شد.

در حالی که ترامپ پروژه‌های انرژی بادی را در آمریکا به حالت تعلیق درآورد، کشورهای اروپایی مانند دانمارک و اسپانیا به توسعه مزارع بادی ادامه دادند. شرکت‌های بزرگی مانند زیمنس انرژی و ایبردرولا تمرکز خود را بر بازار اروپا حفظ کرده‌اند و به گسترش پروژه‌های بادی و خورشیدی پرداخته‌اند.

از سوی دیگر، کاهش تقاضای گاز طبیعی مایع (LNG) در اروپا نشان می‌دهد این بلوک به سوی کاهش وابستگی به سوخت‌های فسیلی حرکت می‌کند. بنا بر گزارش‌ها، واردات LNG به اتحادیه اروپا در سال 2024 تقریباً 25 درصد کاهش یافته است.

پیامدهای اقتصادی و اجتماعی سیاست‌های ترامپ

به گزارش یورونیوز، تصمیمات ضد محیط‌زیستی ترامپ تاثیرات اقتصادی چشمگیری داشته است؛ سهام شرکت‌های انرژی بادی اروپایی پس از صدور فرمان اجرایی او کاهش یافت. با این حال، بسیاری از کارشناسان معتقدند انتقال به انرژی‌های پاک اکنون “کاملاً توقف‌ناپذیر” است.

به گفته تحلیلگران، قوانین و مقرراتی که در سال‌های گذشته در اتحادیه اروپا وضع شده‌اند، زمینه را برای گذار به انرژی‌های پایدار فراهم کرده‌اند. اکنون کشورهای عضو باید از این قوانین دفاع و در برابر فشارهای خارجی مقاومت کنند.

در شرایطی که آمریکا از تعهدات محیط‌زیستی خود عقب‌نشینی کرده، اتحادیه اروپا فرصتی بی‌نظیر برای پیشتازی در زمینه مقابله با تغییرات اقلیمی و توسعه انرژی‌های پاک دارد. اگرچه چالش‌هایی در این مسیر وجود دارد، اما زیرساخت‌ها و قوانین فعلی این بلوک نشان می‌دهد مسیر انتقال به انرژی‌های پایدار بازگشت‌ناپذیر است.

اتحادیه اروپا باید با هوشیاری تصمیمات اقتصادی و سیاسی خود را اتخاذ و از واردات گاز غیرضروری از آمریکا اجتناب کند. تنها با این رویکرد می‌توان به جهانی پایدارتر، سبزتر و متعادل‌تر امیدوار بود.