تفاوت سیاست دولت‌های اول و دوم ترامپ

یادداشت جمال واکیم، استاد روابط بین‌الملل دانشگاه لبنان؛

رئیس جمهور منتخب آمریکا ممکن است رویکرد نسبتاً متفاوتی را نسبت به سیاست گذشته خود در غرب آسیا و رویکردش در دوره نخست ریاست جمهوری‌اش داشته باشد. به نظر می‌آید وی این بار فقط به دنبال جلب رضایت لابی صهیونیستی آمریکا نباشد.

به گزارش «راهبرد معاصر»؛ هفتم نوامبر پیروزی دونالد ترامپ بر کامالا هریس در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا تأیید شد و وی پس از شکست در انتخابات سال 2020 میلادی به وسیله جو بایدن، بار دیگر به کاخ سفید بازگشت.
 
بسیاری تحلیلگران پیش‌بینی سیاست بعدی رئیس‌جمهور جدید را آغاز کردند و برخی انتظار دارند ترامپ سیاست‌هایی مشابه سیاست‌هایی که در دوره نخست ریاست ‌جمهوری اش میان سال‌های 2017 تا 2021 میلادی دنبال کرد، در پیش بگیرد. برخی ها نیز انتظار دارند ترامپ دولت جدید با ترامپ دوره نخست متفاوت باشد. 
 

دولت دوم ترامپ ممکن است نسبت به دوره نخست رویکرد نسبتاً متفاوتی نسبت به سیاست های غرب آسیا داشته باشد

برخی تحلیلگران گفتند، جهت گیری های رئیس جمهور منتخب با جهت گیری های دموکرات ها که تنش ها را در جبهه های مختلف جهان، از اوکراین گرفته تا غرب و شرق آسیا افزایش دادند، کاملاً متفاوت خواهد بود. آنها بر این باورند، آنچه این بار کار ترامپ را آسان‌تر می‌کند، پیروزی اش در آرای مردمی و رأی اکثریت الکترال کالج، هم زمان با کسب اکثریت کرسی‌های کنگره آمریکا به وسیله حزب جمهوری‌خواه است. 

سیاست در قبال غرب آسیا 

دولت دوم ترامپ ممکن است نسبت به دوره نخست رویکرد نسبتاً متفاوتی نسبت به سیاست های غرب آسیا داشته باشد. ترامپ این بار به دلایل متعددی خود را محدود به جلب رضایت لابی صهیونیستی آمریکا نمی کند، زیرا در دومین دوره ریاست جمهوری اش حق اشتباه و تکرار خطاهای گذشته را ندارد. 
 
وی با علم به اینکه اکثریت قریب به اتفاق یهودیان به نفع رقیبش رأی دادند، در فکر جلب رضایت رأی دهندگان یهودی آمریکا نخواهد بود. ترامپ از دست بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی عصبانی است که به وی خیانت کرد و نخستین کسی بود که پیروزی جو بایدن را در انتخابات ۲۰۲۰ میلادی تبریک گفت.
 
علاوه بر این، مسلمانان عرب به دلایل متعددی ازجمله اینکه دموکرات های حامی جنگ و نسل کشی صهیونیست ها در انتخابات پیروز نشوند، به ترامپ رأی دادند. این موضوع ممکن است در تغییر رویکرد ترامپ در قبال غرب آسیا نقش داشته باشد. آنچه این ارزیابی را تقویت می کند، حذف جرد کوشنر داماد صهیونیستش از تیم ریاست جمهوری و عضویت مسعد بولوس، مشاور لبنانی‌الاصل وی و پدر دامادش در کابینه آینده است.
 
از این روند نشانه‌هایی مبنی بر قصد ترامپ برای توقف هرچه سریع‌تر جنگ در غرب آسیا ظاهر می شود. برخی گزارش کردند، ترامپ تا قبل از ژانویه 2025 میلادی، یعنی زمان در اختیار گرفتن زمام قدرت در کاخ سفید، نتانیاهو را از ضرورت توقف جنگ در غزه و لبنان آگاه می کند. اما در این زمینه نباید اغراق کرد؛ صرف نظر از تحقیر نتانیاهو، رابطه آمریکا و رژیم صهیونیستی همچنان ارگانیک و راهبردی است و واشنگتن اجازه نخواهد داد رژیم صهیونیستی در معرض شکست راهبردی قرار بگیرد و تمام تلاش خود را برای جلوگیری از این اتفاق به کار خواهد بست. 
 
درباره ایران و محور مقاومت، ترامپ به دنبال افزایش فشار بر تهران بدون درگیری مسلحانه خواهد بود. بنابراین ممکن است طرفدار حمله نظامی رژیم صهیونیستی علیه ایران نباشد که به جنگ بزرگ منطقه ای منجر می شود، اما به دنبال محدود کردن نفوذ متحدان ایران در منطقه خواهد بود .
 

ترامپ به دنبال افزایش فشار بر تهران بدون درگیری مسلحانه خواهد بود. بنابراین ممکن است طرفدار حمله نظامی رژیم صهیونیستی علیه ایران نباشد که به جنگ بزرگ منطقه ای منجر می شود

وی در فلسطین اشغالی به دنبال محاصره حماس و جلوگیری از هرگونه نقش آفرینی این جنبش در سرزمین های اشغالی خواهد بود. آنچه ممکن است توانایی ترامپ را برای داشتن آزادی عمل محدود کند، حاکمیت به شدت عمیق است که به وسیله بوروکراسی، مجتمع های نظامی-صنعتی، شورای روابط خارجی و نئومحافظه‌کاران نمایندگی می‌شود؛ همان سازوکاری که ترامپ را در نخستین دوره ریاست جمهوری اش احاطه کردند ومانع از برخی تصمیم گیری های خطرناک شدند.

 
سیاست ترامپ در قبال روسیه، چین و اروپا

درباره روسیه، انتظار می‌رود دولت دوم ترامپ شاهد کاهش تنش‌ها با روسیه باشد و در صورت حل نشدن دائمی این مناقشه، احتمال پایان جنگ اوکراین وجود دارد. به نظر می‌آید روسیه نسبت به اعلام خوش‌بینی در زمینه امکان بهبود روابط با واشنگتن در زمان ترامپ به دلیل آگاهی از میزان نفوذ حاکمیت عمیق آمریکا و تلاش آنها برای احاطه مجدد ترامپ، محافظه کارانه عمل می کند. دیمیتری مدودف، رئیس شورای امنیت ملی روسیه و الکساندر دوگین، تحلیلگر روسی نسبت به این احتمال که حاکمیت آمریکا در صورت سرپیچی ترامپ از خواست آنها و تلاش وی برای نزدیک شدن به روسیه، به دنبال ترورش باشند، هشدار دادند.
 
گرچه کشورهای عضو سازمان پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) بر ادامه حمایت از ولودیمیر زلنسکی، رئیس‌جمهور اوکراین اصرار دارند، اما این ائتلاف همچنان ابزاری در دست واشنگتن و کمک‌کننده اصلی تأمین تجهیزات جنگی است. با وجود این، کشورهای عضو ناتو از جنگ اوکراین خسته شده اند و اگر ترامپ موضعی قاطع درقبال توقف جنگ اوکراین اتخاذ کند، جهان غرب در مواضع خود نسبت به وی بازنگری خواهند کرد.
 
درباره چین، ترامپ ممکن است به دنبال افزایش جنگ اقتصادی به نفع شرکت های آمریکایی حامی خود باشد. در سوی مقابل، چین خواهان تقابل با واشنگتن نیست، اما این بستگی به سیاست‌هایی دارد که آمریکا در دولت دوم ترامپ اتخاذ خواهد کرد. در هر صورت تقویت مبادلات اقتصادی و تجاری و همکاری دوجانبه، به نفع شرکت های آمریکایی و چینی است. 
 
در نهایت، روابط با کشورهای اروپایی در دوران ترامپ ممکن است شاهد تنش باشد، به ویژه اینکه وی به دنبال فشار بر اروپایی‌ها برای افزایش مشارکت نظامی اش در تنظیم بودجه ناتو و تحمیل عوارض گمرکی بر صادرات اروپا به آمریکاست. علاوه بر این، موضوع اوکراین یکی از مهم ترین موضوعات بحث برانگیز میان کشورهای اروپایی و ترامپ خواهد بود.
 
مشکل اروپایی ها این است، ترامپ با هر کشور اروپایی جداگانه و نه به عنوان اعضای اتحادیه اروپا برخورد می کند. علاوه بر این، اروپایی ها نگران نزدیک شدن ترامپ به ولادیمیر پوتین، رئیس جمهور روسیه هستند، با علم به اینکه اروپایی ها به تنهایی نمی توانند از دولت زلنسکی مقابل روسیه حمایت کنند.